Choć ustawodawca nie określił ich wprost, lista obowiązków spoczywających na matce w sytuacji, gdy ojciec płaci alimenty, jest długa. Zobowiązana jest ona m.in. do zapewnienia dziecku podstawowych potrzeb, opieki medycznej, dbania o wykształcenie i organizowanie czasu wolnego. Jej obowiązkiem jest także umożliwienie realizacji kontaktów dziecka z ojcem.
Obowiązki matki względem dziecka i ojca płacącego alimenty
Oto lista obowiązków matki, która sprawuje opiekę nad dzieckiem, w sytuacji, gdy ojciec płaci zasądzone alimenty:
- Uczestnictwo w kosztach utrzymania i wychowania małoletniego.
- Dbanie o podstawowe potrzeby dziecka i odpowiednie warunki do życia i małoletniego.
- Obowiązki związane z edukacją dziecka.
- Zapewnienie opieki medycznej i dbałość o zdrowie małoletniego.
- Umożliwienie ojcu realizacji kontaktów z dzieckiem.
- Informowanie ojca o ważnych sprawach związanych z dzieckiem (stosownie co do wyroku sądu w kwestii praw rodzicielskich).
- Współdecydowanie wraz z ojcem o ważnych kwestiach dotyczących małoletniego (stosownie co do wyroku sądu w kwestii praw rodzicielskich).
- Właściwe zarządzanie alimentami i wydatkami na dziecko.
Na kim spoczywa obowiązek alimentacyjny?
Obowiązek świadczenia alimentów na ogół nakładany jest na ojców, ponieważ w znacznej większości to matkom sąd powierza opiekę nad dziećmi. Jak pokazują statystyki, mężczyźni stanowią też aż 94 proc. spośród wszystkich osób wpisanych do bazy BIG dłużników alimentacyjnych, a ich długi wynoszą niemal 13,9 mld zł.
Obowiązek alimentacyjny rodzica wobec dziecka wynika wprost z art. 133 KRO, który stanowi, że „rodzice zobowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie [….]”. Najczęściej z obowiązkiem alimentacyjnym mamy do czynienia w przypadku rozwodu rodziców dziecka. Warto jednak wiedzieć, że to nie jedyna przewidziana prawem możliwość uzyskania alimentów!
🤓 O tym, kiedy i jak można domagać się tzw. alimentów bez rozwodu, pisałam już w artykule 👉 „Jak uzyskać alimenty bez rozwodu?” 💸
Jakie obowiązki ma matka w zakresie edukacji i rozwoju dziecka?
Co do zasady, matka dziecka jest zobowiązana do odwożenia go do szkoły lub przedszkola oraz odbierania z placówki. Do jej obowiązków należy także wykonywanie szeregu codziennych czynności związanych z edukacją małoletniego, takich jak:
- pomoc w odrabianiu prac domowych,
- wspieranie rozwoju umiejętności czytania.
Powinna również organizować czas wolny dziecka, umożliwiając mu realizację pasji i rozwijanie talentów.
Obowiązki związane z edukacją różnią się w zależności od tego, na jakiej stopie życiowej żyją rodzice. W zamożniejszych rodzinach dzieci często uczęszczają do szkół i przedszkoli niepublicznych, uczą się w prywatnych szkołach językowych, a ich hobby jest bardziej wyszukane. Wszystko to wiąże się nie tylko z wyższymi kosztami utrzymania, ale także z koniecznością poświęcenia większej ilości czasu na zajęcia, takie jak np. jazda konna, indywidualne lekcje tenisa czy popołudniowe zajęcia z języka francuskiego.
Dbanie o podstawowe potrzeby, odpowiednie wychowanie i warunki do życia
Na matce spoczywa obowiązek zapewnienia dziecku odzieży, wyżywienia oraz odpowiednich warunków do odpoczynku w domu. Choć nic nie stoi na przeszkodzie, aby ojciec, płacący alimenty, kupił dziecku buty czy zimową kurtkę, to jednak matka jest odpowiedzialna za to, by dziecko miało ubrania adekwatne do panujących warunków pogodowych, a także do swojego wieku i wzrostu.
Pojęcie „odpowiednich warunków do życia” należy rozumieć w kontekście sytuacji materialnej rodziców, w tym warunków panujących przed rozwodem. Potrzeby dziecka wychowującego się w zamożnej rodzinie będą zazwyczaj inne, a precyzyjniej mówiąc – bardziej kosztowne.
Zapewnienie opieki medycznej i dbałość o zdrowie dziecka
Do obowiązków matki dziecka należy również troska o jego zdrowie. Obejmuje to nie tylko opiekę nad dzieckiem w czasie choroby, zakup leków oraz konsultacje z lekarzem, ale także zapewnienie mu opieki specjalistycznej, jeśli stan zdrowia dziecka tego wymaga.
Umożliwienie ojcu kontaktu z dzieckiem
Zgodnie z prawem rodzinnym, ważne jest nie tylko łożenie na utrzymanie dziecka, ale także aktywne uczestnictwo w wychowaniu dziecka. W związku z tym, jeśli ojciec płaci alimenty, matka ma obowiązek organizować dziecku czas w taki sposób, aby mogło ono spędzać czas z ojcem, stosownie do orzeczenia sądu w kwestii kontaktów.
Niezwykle ważne jest też utrzymywanie poprawnych relacji pomiędzy byłymi partnerami, otwartość na dialog i dążenie do kompromisów w przypadku różnic w poglądach. Kluczowe jest bowiem dobro dziecka.
📣 Sprawdź 👉 Jak przebiega sprawa o kontakty z dzieckiem? 👧🧑
Obowiązek informowania ojca o sprawach związanych z dzieckiem
Ojciec, któremu sąd nie ograniczył praw rodzicielskich, ma prawo do uzyskania informacji o swoim dziecku. Chodzi tu zarówno o jego postępy w nauce, ewentualne problemy wychowawcze, ale i o stan zdrowia.
W kwestii prawa do informacji o stanie zdrowia i dostępu do dokumentacji medycznej w sytuacji rozwodu lub rozstania rodziców wypowiadał się Rzecznik Praw Dziecka. Podkreślił on, że każdy rodzic ma prawo do takiej informacji, mimo że jak pokazuje praktyka, jego realizacja jest często utrudniona. Należy zatem domniemać, że skoro o stanie zdrowia informować mają lekarze i placówki medyczne, obowiązek taki względem ojca spoczywa też na matce dziecka.
Czy matka musi przeznaczać alimenty na dziecko tylko na potrzeby dziecka?
W kontekście obowiązków matki, gdy ojciec płaci alimenty, warto wspomnieć też o tym, na co powinna ona przeznaczać uzyskane pieniądze. Obowiązkiem matki jest ich wydawanie wyłącznie na potrzeby dziecka.
Nie oznacza to, że w praktyce nie może ona dokładać do czynszu lub pokrywać kosztów ogrzewania mieszkania, bo przecież dziecko mieszka z nią pod jednym dachem. Nie może jednak pokrywać z opłacanych przez ojca alimentów np. swoich wizyt u kosmetyczki.
🧐 Zobacz także 👉 Miesięczny koszt utrzymania dziecka – ile kosztuje utrzymanie dziecka? 👶💸
Czy ojciec płacący alimenty ma prawo wglądu do sposobu dysponowania przez matkę alimentami na dziecko?
Warto podkreślić, że ojciec ma prawo żądać rozliczenia wydatków oraz sposobu dysponowania płaconymi przez siebie alimentami. Matka jednak nie ma obowiązku ich przedstawienia!
Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ojciec małoletniego wniesie pozew o zmianę wysokości alimentów, tj. będzie przykładowo żądał obniżenia alimentów. Wówczas zestawienia kosztów utrzymania dziecka będzie domagał się sąd.
🔔 Dowiedź się więcej 👉 Kiedy można przestać płacić alimenty na dorosłe dziecko? 🙅♂️
Adwokat w Poznaniu. Specjalistka od spraw rodzinnych i spadkowych. Posiada bogatą praktykę w sprawach o rozwód, podział majątku, kontakty z dziećmi, władzę rodzicielską i opiekę nad dziećmi. Specjalizuje się zwłaszcza w trudnych rozwodach – gdy w grę wchodzi podział majątku firmowego, walka o winę lub o dzieci.
Ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a także podyplomowe studia z zakresu rachunkowości na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Następnie ukończyła aplikację radcowską i zdała egzamin radcowski. Wykonywała zawód radcy
prawnego. Obecnie wykonuje zawód adwokata. Prowadzi praktykę adwokacką w Poznaniu, Wolsztynie oraz w Świeciu. W trudnych sprawach o rozwód oraz o podział majątku wspólnego reprezentuje klientów w całej Polsce.
Autorka licznych publikacji z zakresu prawa rodzinnego i cywilnego.
Prawnik w Poznaniu, aplikant radcowski przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Poznaniu. Specjalistka od spraw rodzinnych – zwłaszcza spraw o alimenty, kontakty z dziećmi i władzę rodzicielską.
Absolwentka prawa na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Studia kończone obroną pracy magisterskiej pt. „Sytuacja zwierząt w prawie cywilnym ze szczególnym uwzględnieniem rękojmi przy sprzedaży”. Dzięki temu połączyła jedną z jej ulubionych dziedzin prawa - czyli prawa cywilnego z kynologią.
Doświadczenie zawodowe zdobywała już w czasie studiów, pracując w kancelariach adwokackich i radcowskich, a także w Urzędzie Skarbowym Poznań - Winogrady, dzięki czemu poza zagadnieniami prawnymi posiada praktyczną znajomość prawa podatkowego.
Prywatnie wielka miłośniczka psów i szeroko pojętej kynologii, uwielbia także koreańskie filmy i seriale.
