Odpowiedź na to pytanie nie jest tak oczywista, jak mogłoby się wydawać. Wszystko zależy od tego, czy mamy do czynienia z alimentami zasądzonymi, czy też zaległymi. W przypadku tych pierwszych nie możesz oczekiwać, że będą płacić je spadkobiercy byłego męża. Jeśli chodzi zaś o alimenty, których termin płatności minął przed jego śmiercią, czyli alimenty zasądzone zaległe, obciążają one jako długi spadkowe jego spadkobierców. Możesz zatem domagać się uregulowania od nich powstałej zaległości!
Co z alimentami po śmierci byłego męża?
Z jednej strony należy pamiętać, że obowiązek alimentacyjny ma charakter osobisty, a tym samym nie wchodzi on do spadku. Konieczność płacenia alimentów zmarłego męża nie przechodzi zatem automatycznie na jego krewnych. Wynika to wprost z art. 139 KRO, który stanowi, że „obowiązek alimentacyjny nie przechodzi na spadkobierców zobowiązanego”.
Na to, czy i od kogo możesz domagać się płacenia alimentów po śmierci byłego męża, wpływa fakt czy chodzi o :
- świadczenie alimentacyjne na przyszłość – wówczas możesz wystąpić do sądu z nowym powództwem i domagać się orzeczenia alimentów od najbliższych krewnych w wyroku;
- zaległe wymagalne alimenty – wówczas możesz ich dochodzić od spadkobierców zmarłego.
👀 Sprawdź 👉 Wysokość alimentów na dziecko – od czego zależą alimenty w 2024 r.? 👧💸
Czy śmierć zobowiązanego do alimentów oznacza, że tracisz do nich prawo?
Śmierć zobowiązanego do płacenia alimentów nie oznacza, że dziecko lub były współmałżonek traci źródło utrzymania. Jedyne co trzeba zrobić to ustalić osoby zobowiązane i ukształtować z nimi odpowiedni stosunek prawny. Możesz to zrobić poprzez wytoczenie powództwa o świadczenia alimentacyjne.
Od kogo możesz żądać alimentów? Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego obowiązek alimentacyjny ciąży na krewnych w linii prostej oraz na rodzeństwie. Art. 129 § 1 KRO określa zaś kolejność domagania się alimentów i stanowi, że „obowiązek obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem” […].
💡 Przykład:
Zmarły pan Jan płacił alimenty na rzecz małoletniej córki. Po jego śmierci matka dziecka w imieniu córki, jako jej przedstawiciel ustawowy, może wystąpić do sądu z pozwem o alimenty. W pierwszej kolejności pozwie rodziców zmarłego męża, czyli dziadków córki. Jeżeli oni także nie żyją, a były mąż miał pełnoletniego syna z innego związku, może wystąpić z powództwem o alimenty przeciwko niemu. W ostatniej kolejności może domagać się ich zasądzenia od siostry pana Jana.
Zaległe świadczenie alimentacyjne po śmierci zobowiązanego
Zgoła odmiennie wygląda sytuacja, gdy zmarły mąż nie zapłacił alimentów, których termin płatności przypadał na czas, kiedy ten jeszcze żył. Zaległe raty alimentacyjne wchodzą wówczas w skład masy spadkowej, obciążając spadkobierców.
Pamiętać trzeba, że do zapłacenia zaległych alimentów spadkobiercy będą zobowiązani zgodnie z zasadami odpowiedzialności za długi spadkowe. Zatem w razie odrzucenia spadku, nie można żądać od nich uregulowania zaległej należności.
💡 Przykład:
Pan Jan był zobowiązany do płacenia alimentów na córkę, do 10 dnia każdego miesiąca. Na pół roku przed śmiercią (zmarł 3 lipca) przestał regulować świadczenia. Zgodnie z jego wolą wyrażoną w testamencie, spadek po nim przypadł w całości nowej partnerce. Ponieważ przyjęła go we wrześniu, córka może domagać się od niej zapłaty zaległych alimentów za okres sześciu miesięcy, kiedy ojciec jeszcze żył, czyli od stycznia do czerwca. Od lipca alimentacja względem córki wygasła.
Renta rodzinna
Po zmarłym byłym mężu uprawniony może starać się także o rentę rodzinną. Jest to świadczenie przysługujące bliskim członkom rodziny po osobie, która zmarła, a która w trakcie życia spełniała warunki do otrzymywania renty lub emerytury. Świadczenie to jest zależne od wysokości składek opłacanych przez zmarłą osobę, a jej wysokość oblicza się na podstawie przeciętnego wynagrodzenia oraz okresu składkowego.
Renta rodzinna przysługuje przede wszystkim dzieciom, ale także małżonkom, rodzicom oraz wnukom, jeśli spełniają określone warunki. Prawo do renty rodzinnej przysługuje nie tylko w przypadku śmierci osoby, która była emerytem lub rencistą, ale również w przypadku, gdy zmarła osoba była ubezpieczona w ZUS lub KRUS.
Obowiązek alimentacyjny a śmierć zobowiązanego – podsumowanie
✔️ W momencie śmierci byłego małżonka, który był zobowiązany do płacenia alimentów na rzecz żony lub dzieci, obowiązek ten wygasa.
✔️ Śmierć byłego męża nie oznacza jednak utraty prawa do alimentów i środków utrzymania. Obowiązek alimentacyjny może zostać bowiem przeniesiony na innych krewnych.
✔️ Alimentów możesz domagać się ich od krewnych w linii prostej lub rodzeństwa zmarłego, zarówno na drodze sądowej – składając pozew o zapłatę alimentów, jak i pozasądowo – poprzez zawarcie ugody alimentacyjnej.
Bibliografia:
- https://www.gov.pl/web/rodzina/renta-rodzinna
- https://lexlege.pl/krio/art-129/
- https://arslege.pl/obowiazek-alimentacyjny-spadkobiercow-zobowiazanego/k2/a586/
Adwokat w Poznaniu. Specjalistka od spraw rodzinnych i spadkowych. Posiada bogatą praktykę w sprawach o rozwód, podział majątku, kontakty z dziećmi, władzę rodzicielską i opiekę nad dziećmi. Specjalizuje się zwłaszcza w trudnych rozwodach – gdy w grę wchodzi podział majątku firmowego, walka o winę lub o dzieci.
Ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a także podyplomowe studia z zakresu rachunkowości na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Następnie ukończyła aplikację radcowską i zdała egzamin radcowski. Wykonywała zawód radcy
prawnego. Obecnie wykonuje zawód adwokata. Prowadzi praktykę adwokacką w Poznaniu, Wolsztynie oraz w Świeciu. W trudnych sprawach o rozwód oraz o podział majątku wspólnego reprezentuje klientów w całej Polsce.
Autorka licznych publikacji z zakresu prawa rodzinnego i cywilnego.
Prawnik w Poznaniu, aplikant radcowski przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Poznaniu. Specjalistka od spraw rodzinnych – zwłaszcza spraw o alimenty, kontakty z dziećmi i władzę rodzicielską.
Absolwentka prawa na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Studia kończone obroną pracy magisterskiej pt. „Sytuacja zwierząt w prawie cywilnym ze szczególnym uwzględnieniem rękojmi przy sprzedaży”. Dzięki temu połączyła jedną z jej ulubionych dziedzin prawa - czyli prawa cywilnego z kynologią.
Doświadczenie zawodowe zdobywała już w czasie studiów, pracując w kancelariach adwokackich i radcowskich, a także w Urzędzie Skarbowym Poznań - Winogrady, dzięki czemu poza zagadnieniami prawnymi posiada praktyczną znajomość prawa podatkowego.
Prywatnie wielka miłośniczka psów i szeroko pojętej kynologii, uwielbia także koreańskie filmy i seriale.
