Choć znacznie częściej mówi się o obowiązkach ojca względem dziecka po rozstaniu z jego matką, w szczególności o utrzymaniu dziecka, obowiązku alimentacyjnym i wysokości alimentów na dziecko, trzeba pamiętać, że ma on także określone prawa. Co ważne, nie są one uzależnione od tego, czy rodzice pozostawali w związku małżeńskim, czy w konkubinacie. Sprawdź, jakie są prawa ojca do dziecka bez ślubu po rozstaniu i kiedy konieczne jest ustalenie ojcostwa?
Prawa ojca do dziecka bez ślubu po rozstaniu
Ojciec dziecka, który rozstał się z jego matką ma:
- prawo do utrzymywania kontaktów z dzieckiem, na takich zasadach, jak ojciec dziecka po rozwodzie;
- w kwestii władzy rodzicielskiej, jeżeli sąd nie ograniczył ani nie pozbawił rodzica praw rodzicielskich, ojciec dziecka ma prawo do podejmowania decyzji w sprawie: leczenia, edukacji, wyjazdów zagranicznych, paszportu, miejsca zamieszkania dziecka i miejsca pobytu dziecka;
- prawo do informacji: o zdrowiu małoletniego dziecka, zajęciach dodatkowych, kontaktu z przedszkolem/szkołą, uzyskiwania dokumentacji medycznej i szkolnej;
- prawo do sprawowania opieki nad dzieckiem – przykładowo poprzez opiekę naprzemienną;
- prawo do uczestnictwa w ważnych wydarzeniach dziecka.
Prawo ojca do kontaktów z dzieckiem po rozstaniu
Podstawowym prawem ojca po rozstaniu z matką jest możliwość kontaktu z dzieckiem. W myśl art. 113 § 2 KRO obejmuje on w szczególności:
- przebywanie z dzieckiem tj. zapewnienie odwiedzin, spotkań, zabieranie dziecka poza miejsce jego pobytu,
- bezpośrednie porozumiewanie się,
- utrzymywanie korespondencji,
- korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość np. ze środków komunikacji elektronicznej
Prawo to przysługuje obojgu rodzicom, niezależnie od władzy rodzicielskiej, o czym stanowi wprost art. 113 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Podkreślał to także wielokrotnie Sąd Najwyższy, m.in. w postanowieniu z dnia 30 września 2020 roku, sygn. akt: III KK 272/20, podnosząc, iż: „prawo do osobistej styczności z dzieckiem nie jest elementem władzy rodzicielskiej”.
Uregulowanie kontaktów ojca z dzieckiem po rozstaniu rodziców
Co do zasady sposób ustalenia kontaktów ojca z dzieckiem po rozstaniu powinien zostać określony wspólnie przez byłych partnerów. Jeżeli więc mając na celu dobro dziecka, pozostają oni zgodni co do kontaktów, mogą określić:
- kiedy,
- na jak długo,
- w jakich miejscach
ojciec może spotykać się z dzieckiem, a także doprecyzować dopuszczalne sposoby korespondowania z nim np. poprzez regularne rozmowy telefoniczne, wideo-spotkania, smsy.
⬇️😉 Z praktyki
W przypadku braku zgody jednego z rodziców na wypracowanie porozumienia, konieczne jest złożenie wniosku o uregulowanie kontaktów i skierowanie sprawy do sądu. Więcej o tym jak przebiega sprawa o kontakty z dzieckiem dowiesz się z artykułu.
Domniemanie ojcostwa męża matki a prawa ojca do opieki nad dzieckiem
Jedyna wątpliwość, która musi zostać wyjaśniona to kwestia ojcostwa. Dlaczego? Ponieważ w zgodnie z art. 62 KRO: „jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki”. Oznacza to, że dziecko urodzone w małżeństwie lub przed upływem trzystu dni, co daje ponad dziewięć miesięcy, od jego ustania uznawane jest za dziecko męża matki.
Ojciec dziecka, który nie jest mężem matki i nie uznał dziecka, nie ma żadnych praw do dziecka – nie przysługuje mu władza rodzicielska ani prawo do kontaktów, dopóki dobrowolnie nie uzna ojcostwa (przed USC lub sądem) lub nie zostanie ono ustalone sądownie.
Co w sytuacji, gdy powyższe domniemanie nie zachodzi? Konieczne jest wówczas ustalenie ojcostwa.
Ustalenie ojcostwa
W polskim porządku prawnym ojcostwo można ustalić na trzy sposoby tj.:
- poprzez domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki,
- uznanie ojcostwa,
- ustalenie ojcostwa na mocy orzeczenia sądu.
Do uznania ojcostwa lub ustalenia ojcostwa na drodze sądowej może dojść dopiero wtedy, gdy domniemanie pochodzenia nie zachodzi. Potocznie mówiąc, gdy rodzi się dziecko nieślubne.
Najłatwiejszym sposobem na ustalenie, kto jest ojcem dziecka w świetle prawa, jest uznanie ojcostwa. Najczęściej dochodzi do niego przed kierownikiem stanu cywilnego, poprzez oświadczenie złożone przez mężczyznę, od którego pochodzi dziecko. Dla skuteczności uznania konieczne jest jednak potwierdzenie ojcostwa przez matkę, najpóźniej w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia oświadczenia.
💡 Przykład:
Pan Tomasz i pani Anna pozostają w nieformalnym związku od pięciu lat. Po urodzeniu syna Maksa wspólnie wybrali się do urzędu stanu cywilnego, aby zgłosić urodzenie. Jako że nie są małżeństwem, pan Tomasz złożył oświadczenie o uznaniu dziecka przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, które zostało potwierdzone przez panią Annę. Tym samym został on uznany za ojca Maksa w świetle przepisów prawa.
Marlena Słupińska-Strysik
Podsumowanie – Prawa ojca do małoletniego dziecka – ureguluj sprawy rodzicielskie przed sądem
Po rozstaniu, gdy ojciec dziecka pozostawał z matką w związku nieformalnym, ma takie same prawa, jak ojciec dziecka po rozwodzie. Ani władza rodzicielska, ani prawo do kontaktu i relacje z dzieckiem nie są bowiem uzależnione od relacji, jakie panują pomiędzy rodzicami, a tym bardziej od tego, czy pozostają oni w związku małżeńskim, czy w konkubinacie. Pamiętać trzeba, iż na ojcu ciąży także obowiązek alimentacyjny uzależniony od jego możliwości zarobkowych oraz usprawiedliwionych potrzeb małoletniego, stosownie do potrzeb dziecka oraz wieku dziecka.
W sytuacjach spornych przed sądem – dotyczących ustalania wysokości alimentów, władzy rodzicielskiej każdego z rodziców, kontaktów czy opieki – warto skorzystać z pomocy adwokata. Nasza kancelaria oferuje kompleksowe wsparcie na każdym etapie postępowania.
📩 Zapraszamy do kontaktu!
Źródło:
- https://arslege.pl/kontakty-rodzicow-z-dzieckiem/k2/a545/
- https://arslege.pl/domniemanie-ojcostwa-meza-matki/k2/a491/
Adwokat w Poznaniu. Specjalistka od spraw rodzinnych i spadkowych. Posiada bogatą praktykę w sprawach o rozwód, podział majątku, kontakty z dziećmi, władzę rodzicielską i opiekę nad dziećmi. Specjalizuje się zwłaszcza w trudnych rozwodach – gdy w grę wchodzi podział majątku firmowego, walka o winę lub o dzieci.
Ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a także podyplomowe studia z zakresu rachunkowości na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Następnie ukończyła aplikację radcowską i zdała egzamin radcowski. Wykonywała zawód radcy
prawnego. Obecnie wykonuje zawód adwokata. Prowadzi praktykę adwokacką w Poznaniu, Wolsztynie oraz w Świeciu. W trudnych sprawach o rozwód oraz o podział majątku wspólnego reprezentuje klientów w całej Polsce.
Autorka licznych publikacji z zakresu prawa rodzinnego i cywilnego.
Prawnik w Poznaniu, aplikant radcowski przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Poznaniu. Specjalistka od spraw rodzinnych – zwłaszcza spraw o alimenty, kontakty z dziećmi i władzę rodzicielską.
Absolwentka prawa na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Studia kończone obroną pracy magisterskiej pt. „Sytuacja zwierząt w prawie cywilnym ze szczególnym uwzględnieniem rękojmi przy sprzedaży”. Dzięki temu połączyła jedną z jej ulubionych dziedzin prawa - czyli prawa cywilnego z kynologią.
Doświadczenie zawodowe zdobywała już w czasie studiów, pracując w kancelariach adwokackich i radcowskich, a także w Urzędzie Skarbowym Poznań - Winogrady, dzięki czemu poza zagadnieniami prawnymi posiada praktyczną znajomość prawa podatkowego.
Prywatnie wielka miłośniczka psów i szeroko pojętej kynologii, uwielbia także koreańskie filmy i seriale.
