Po rozwodzie trzeba podzielić majątek wspólny. Zazwyczaj podział następuje po połowie. Czasem ustala się jednak nierówne udziały. W efekcie jeden z małżonków, kosztem drugiego z nich, może otrzymać więcej zgromadzonego majątku. W niniejszym artykule wyjaśnię, jakie dowody w sprawie o podział majątku po rozwodzie mogą pomóc w uzyskaniu takiego rozstrzygnięcia.
Jak udowodnić nierówny podział majątku wspólnego po rozwodzie
Aby pozbawić byłego współmałżonka części majątku konieczne jest wykazanie, że:
- zachodzą powody dla ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym,
- jeden z małżonków przyczynił się do powstania majątku w większym stopniu.
Pamiętaj, że Twój współmałżonek na pewno podejmie walkę. Będzie starał się wykazać, że poszczególne aktywa wchodzą w skład jego majątku osobistego. To najczęstszy sposób aby uszczuplić skład majątku wspólnego i zmniejszyć spłatę.
Jestem Adwokatem z Poznania specjalizującym się w podziałach majątku. Zapraszam do kontaktu.
Udziały w majątku wspólnym małżonków
Zgodnie z art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
„Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.”
Wniosek: Podstawową zasadą jest, że po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej Twoje udziały i udziały Twojego małżonka są równe. Wynoszą po 50%.
Przykład:
Tomasz i Anna byli małżeństwem. Tomasz pracował zawodowo, Anna opiekowała się domem i dziećmi. Tomaszowi i Annie przysługują równe udziały w zgromadzonym majątku wspólnym. Nie ma znaczenia fakt nieosiągania dochodu przez Annę.
Uwaga! Równe udziały małżonków w majątku wspólnym nie są definitywne. Sąd może ustalić je w innym stosunku.
Ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym
Zwróć uwagę na treść art. 43 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
„Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku.”
Wniosek: Możesz żądać, by sąd ustalił nierówne udziały w majątku wspólnym.
W tym celu powinieneś:
- powołać się na ważne powody.
- wykazać nierówny stopień, w jakim Ty i Twój małżonek przyczyniliście się do powstania wspólnego majątku.
Uwaga! Sąd może pozbawić Twojego małżonka prawa do równego udziału w majątku wspólnym tylko na Twój wniosek. Ustalenie nierównych udziałów nie jest automatyczne, nawet jeżeli Twój małżonek został uznany wyłącznie winnym rozkładu pożycia.
Pamiętaj, że bez złożenia wniosku o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym, Wasze udziały pozostaną równe!
Zobacz także: Co należy się żonie po rozwodzie?
Nierówne udziały w majątku wspólnym – ważne powody
W toku postępowania o podział majątku musisz wykazać wystąpienie „ważnych powodów”.
Co się kryje pod pojęciem ,,ważnych powodów’’? Chodzi o naganne postępowanie małżonka, który w sposób rażący oraz uporczywy nie przyczynia się do powstania lub zwiększania majątku wspólnego.
Mogę posłużyć się swoim doświadczeniem w prowadzeniu spraw sądowych o podział majątku wspólnego. Z moich obserwacji wynika, że ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym najczęściej następuje z powodu:
- uzależnienia od hazardu;
- defraudacji części majątku;
- rażącej niegospodarności;
- przeznaczania znacznej części środków na używki (alkohol, narkotyki);
- przegranej znacznej części majątku w grach losowych;
- przeznaczania wspólnych środków na prowadzenie „podwójnego życia” (np. utrzymywanie drugiej rodziny).
Przykład:
Olga domagała się ustalenia udziałów wynoszących 70%. Jej małżonek, mimo że pracował i osiągał stały dochód, przez wiele lat wydawał pieniądze na alkohol oraz był uzależniony od hazardu. Przegrał dużą część majątku wspólnego. Olga poparła swoje żądanie zeznaniami świadków oraz zeznaniem podatkowym. W wyniku sądowego podziału ustalono udziały w majątku wspólnym w proporcji 70:30, zgodnie z żądaniem Olgi.
Definicji „ważnych powodów” możemy też szukać w orzecznictwie sądowym. Przykładowo Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 28 czerwca 2018 roku (sygn. akt: IV CSK 90/18):
„Podkreśla się przy tym, że ocena ważnych powodów ma nie tylko aspekt majątkowy, ale również etyczny, co wyraża się w postulacie dokonywania ich oceny przy uwzględnieniu zasad współżycia społecznego. Należy mieć na względzie całokształt postępowania małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej w zakresie wykonywania ciążących na nich obowiązków względem rodziny, którą przez swój związek założyli.”
Wniosek: Ważne powody zachodzą, gdy współmałżonek nie przyczynia się do powstania majątku wspólnego, stosownie do swoich sił i możliwości zarobkowych. Liczą się aspekty majątkowe i etyczne.
Ważne powody majątkowe
Ważne powody ustalenia nierównych udziałów występujące na gruncie majątkowym to przykładowo:
- świadome, długotrwałe niepodejmowanie pracy zarobkowej (mimo możliwości podjęcia zatrudnienia);
Przykład:
Mąż, mimo próśb żony, nie próbuje znaleźć pracy i od wielu miesięcy siedzi w domu. Nie osiąga żadnego dochodu.
- podejmowanie ryzykownych przedsięwzięć gospodarczych;
Przykład:
Mąż dokonuje inwestycji w kryptowaluty i traci pieniądze. Nie ma wiedzy na temat inwestowania w waluty ani wykształcenia ekonomicznego.
- popełnienie przestępstwa z winy umyślnej, które skutkuje pobytem w areszcie;
Przykład:
Mąż dopuszcza się rozboju, przez co trafia do aresztu. Prowadzone przeciwko niemu postępowanie karne generuje znaczne koszty i uniemożliwia mu osiąganie dochodu.
Zobacz także: Kalkulator alimentów na dziecko
Ważne powody etyczne
Również kwestie etyczne i moralne mogą uzasadniać ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym małżonków.
Zasady współżycia społecznego sprzeciwiają się przyznaniu współmałżonkowi korzyści z tej części majątku wspólnego, do którego powstania małżonek się nie przyczynił.
Przykład:
Olga i Błażej byli małżeństwem. Olga opiekowała się dziećmi i domem, a ponadto pracowała zarobkowo jako księgowa. Błażej z kolei nie pracował i nie próbował znaleźć pracy (mimo próśb Olgi). Błażej dopuścił się zdrady i wyjechał do Kanady. Nie spłacił zaciągniętych pożyczek, przez co komornik zwrócił się o uregulowanie długów do Olgi, a nawet dokonał zajęcia ich nieruchomości.
Nierówne udziały w majątku wspólnym
– przyczynianie się do powstania majątku
Ustalając nierówne udziały w majątku wspólnym, należy wziąć pod uwagę przyczynianie się każdego z małżonków do majątku wspólnego. Chodzi o ogół wysiłków i starań o założoną rodzinę oraz o zaspokojenie jej potrzeb.
Ważne! Przyczynianie się do powstania majątku wspólnego nie ogranicza się jedynie do wysokości osiąganych dochodów. Istotne jest również to, w jaki sposób Ty i Twój małżonek gospodarujecie zarobkiem.
Lekkomyślne trwonienie majątku to również brak przyczyniania się do majątku wspólnego. Takie działanie znacznie pomniejsza majątek wspólny.
Przykład:
Żona cały swój dochód przeznacza na bardzo drogie buty i torebki. Ma kilkadziesiąt par butów i torebek. Nie dokłada się do bieżących rachunków, które w całości pokrywa mąż.
Pamiętaj! Jeżeli Twój małżonek nie przyczynił się do powstania majątku wspólnego wskutek usprawiedliwionej przyczyny, Wasze udziały w majątku wspólnym pozostaną równe.
Z mojej wieloletniej praktyki w sprawach o podział majątku wynika, że takie sytuacje jak:
- długotrwała choroba,
- niepełnoprawność,
- okres nauki celem zdobycia kwalifikacji zawodowych i niepodejmowanie w tym czasie zatrudnienia
– nie mogą uzasadniać ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym.
Zobacz także: Ograniczenie praw rodzicielskich ojcu
Marlena Słupińska-Strysik
Nierówne udziały w majątku wspólnym
– opieka nad dziećmi i prowadzenie domu
O przyczynianiu się do majątku wspólnego nie decydują wyłącznie matematyczne obliczenia. Bardzo istotny jest nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci we wspólnym gospodarstwie domowym.
W praktyce małżonkowie często umawiają się, że działalność zarobkowa jest obowiązkiem męża. Za prowadzenie gospodarstwa domowego i opiekę nad dziećmi w znacznym stopniu odpowiedzialna jest z kolei żona. Taka sytuacja nie przesądza o ustaleniu nierównych udziałów w majątku wspólnym na korzyść męża.
Przykład:
Adam i Olga byli małżeństwem. Zgodnie postanowili, że Adam będzie pracował zarobkowo i rozwijał rodzinną firmę, natomiast Olga będzie zajmować się czworgiem dzieci oraz prowadzić dom. Po 20 latach Adam zażądał ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym. Swoje żądanie poparł tym, że tylko on pracował zarobkowo. Olga wskazała, że to na niej spoczywał ciężar wychowania dzieci oraz codziennej pracy w gospodarstwie domowym (gotowanie, sprzątanie, pranie, pielęgnacja ogrodu). Sąd pozytywnie ocenił pracę Olgi we wspólnym gospodarstwie domowym. Brak było podstaw do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym.
Podobne stanowisko zajął Sąd Okręgowy w Olsztynie w wyroku z dnia 11 lipca 2018 roku (sygn. akt: IX Ca 186/18)
„Przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym.”
Nierówne udziały w majątku wspólnym
– ciężar dowodu
Pamiętaj, że sąd każdą sytuację małżonków rozpatruje indywidualnie. Aby skłonił się do Twojego wniosku o ustalenie nierównych udziałów musisz wykazać dwie okoliczności:
- że zachodzą ważne powody dla takiego rozstrzygnięcia,
- że istnieją istotne różnice w stopniu przyczyniania się przez Ciebie i Twojego małżonka do powstania majątku wspólne.
Jak wskazał Sąd Okręgowy w Poznaniu w postanowieniu z dnia 15 maja 2018 roku (sygn. akt: XV Ca 1585/17):
„Żądanie ustalenie nierównych udziałów wymaga udowodnienia przez zgłaszającego je małżonka. W razie sporu w tym zakresie znajduje w pełni zastosowanie zasada wynikająca z art. 6 k.c., zgodnie z którą ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.”
Ważne! Musisz obalić domniemanie, w myśl którego każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego w równym stopniu. Swoje żądanie będziesz musiał poprzeć właściwymi dowodami.
Nierówne udziały w majątku wspólnym – katalog dowodów
Dowodem dla poparcia żądania ustalenia nierównych udziałów może być wszystko, co potwierdzi:
- wystąpienie ważnych powodów dla nierównego podziału majątku,
- nierówny stopień przyczynienia się przez małżonków do powstania majątku wspólnego.
Nie istnieje zamknięty katalog dowodów w sprawie o podział majątku. Możesz wykorzystać każdy materiał, który poprze Twoje twierdzenia.
Za dowód mogą posłużyć Ci:
- zeznania świadków (rodziny, przyjaciół, sąsiadów, znajomych);
- faktury;
- paragony;
- zeznania podatkowe;
- wyciągi z kont bankowych;
- zdjęcia;
- nagrania;
- materiały publikowane w mediach społecznościowych (albo inny tego typu materiał);
- notatki z interwencji policji;
- skierowania na leczenie odwykowe;
- opinie lekarskie;
- dokumentacja medyczna;
- umowy darowizny;
- umowy kredytowe;
- wiadomości SMS, e-mail, korespondencja z komunikatorów internetowych (Messenger, WhatsApp itp.);
- dowody zakupu;
- umowy sprzedaży.
Uwaga! Dowody, które wykorzystasz w podziale majątku, możesz kompletować już na etapie postępowania rozwodowego. Szczególnie przydatny będzie materiał, który zgromadzisz na wykazanie winy małżonka za rozkład pożycia.
Chcesz dokonać podziału majątku po rozwodzie? Szukasz adwokata?
Nasza Kancelaria Adwokacka posiada bogate doświadczenie w sprawach rodzinnych – w tym sprawach o podział majątku wspólnego po rozwodzie. Pomagamy wybrać najlepsze dowody w sprawie o podział majątku po rozwodzie.
Doradzamy klientom z całej Polski.
Chętnie poprowadzimy także Twoją sprawę o podział majątku!
Adwokat w Poznaniu. Specjalistka od spraw rodzinnych i spadkowych. Posiada bogatą praktykę w sprawach o rozwód, podział majątku, kontakty z dziećmi, władzę rodzicielską i opiekę nad dziećmi. Specjalizuje się zwłaszcza w trudnych rozwodach – gdy w grę wchodzi podział majątku firmowego, walka o winę lub o dzieci.
Ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a także podyplomowe studia z zakresu rachunkowości na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Następnie ukończyła aplikację radcowską i zdała egzamin radcowski. Wykonywała zawód radcy
prawnego. Obecnie wykonuje zawód adwokata. Prowadzi praktykę adwokacką w Poznaniu, Wolsztynie oraz w Świeciu. W trudnych sprawach o rozwód oraz o podział majątku wspólnego reprezentuje klientów w całej Polsce.
Autorka licznych publikacji z zakresu prawa rodzinnego i cywilnego.
