Pozbawienie praw rodzicielskich nie zwalnia rodzica z obowiązku alimentacyjnego, zatem nie oznacza, że z chwilą orzeczenia może on zaprzestać płacenia alimentów. Zaistnienie takiej sytuacji nie wpływa także na zmianę wysokości alimentów, chyba że uzasadnione jest to dodatkowymi okolicznościami np. zwiększeniem kosztów utrzymania dziecka.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej a obowiązek alimentacyjny
Pozbawienie praw rodzicielskich, czyli pozbawienie możliwości decydowania w sprawach dotyczących małoletniego dziecka, nie zwalnia rodzica z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego. To, że pozbawienie władzy rodzicielskiej nie zwalnia z płacenia alimentów, wielokrotnie ponoszono w orzecznictwie, w tym m.in. wyrok Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 18 sierpnia 2015 roku (sygn. akt II SA/Bd 699/15).
W tezie wyroku sąd podkreślił, iż: „nawet pozbawienie władzy rodzicielskiej nie oznacza pozbawienia praw i obowiązków niewchodzących w zakres władzy rodzicielskiej; tym samym nie zostaje zniesiony obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka”.
Czy pozbawienie praw rodzicielskich wpływa na wysokość alimentów na dziecko?
Tak jak pozbawienie praw rodzicielskich nie wpływa na obowiązek alimentacyjny i nie zwalnia z ich płacenia, tak nie wpływa także na wysokość alimentów. Co do zasady pozostają one na takim samym poziomie, na jakim zostały ustalone wcześniej. Należy jednak podkreślić, że w praktyce często dochodzi do zmiany wysokości alimentów, a to ze względu na nową sytuację rodzinną i prawną.
💡 Przykład – pozbawienie praw rodzicielskich a alimenty:
Pani Joanna wychowuje samotnie kilkuletnią córkę. Jej ojciec został pozbawiony władzy rodzicielskiej z powodu wyjazdu z Polski na stałe i niekontaktowania się z dzieckiem. Skoro ojciec dziecka nie będzie się z nim widywał i nie zapewni żadnego wsparcia np. w organizacji czasu wolnego, realizacji zainteresowań dziewczynki, to wraz z wiekiem, koszty te obciążą dodatkowo matkę. Można zatem uznać, że pozew o zwiększenie alimentów będzie uzasadniony wzrostem usprawiedliwionych kosztów dziecka.
🧐 O tym, jak ustalana jest wysokość świadczenia alimentacyjnego, pisałam już wcześniej w artykule 👉 Wysokość alimentów na dziecko – od czego zależą alimenty w 2025 r.
Skutki pozbawienia praw rodzicielskich względem dziecka
Skoro pozbawienie praw rodzicielskich nie wpływa na obowiązek alimentacyjny, ani też z mocy prawa na wysokość płaconych alimentów, warto doprecyzować, jakie są konsekwencje takiego orzeczenia. Jest to przede wszystkim:
- utrata możliwości decydowania o ważnych sprawach, które dotyczą dziecka np. wybór szkoły, miejsca zamieszkania;
- brak możliwości uczestniczenia w wychowaniu dziecka i ingerowania w sposoby wychowania stosowane przez drugiego z rodziców;
- niemożność występowania w imieniu dziecka np. w sądzie, urzędach itp.;
- utrata prawa do zarządzania majątkiem dziecka, jeśli taki ono posiada.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej skutkuje zatem ograniczeniami w wykonywaniu praw i obowiązków rodzicielskich związanych z pieczą na dzieckiem oraz jego wychowaniem, pozostając jednocześnie bez wpływu na obowiązek dostarczania środków utrzymania.
Czy rodzic pozbawiony praw rodzicielskich może żądać alimentów od dziecka pełnoletniego?
W polskim porządku prawnym istnieje nie tylko możliwość dochodzenia alimentów od rodzica na rzecz dziecka, ale również od dziecka na rzecz rodzica pozbawionego praw rodzicielskich. Trzeba jednak pamiętać, że prawo do domagania się alimentów, nie zawsze oznacza ich zasądzenia. Rodzic może domagać się alimentów od dziecka tylko w określonych wypadkach tzn. wtedy, gdy żyje on w niedostatku.
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 listopada 2021 roku (sygn. akt II USKP 89/21) wskazał, że rozumieć należy go jako sytuację „[…] gdy uprawniony nie może w pełni własnymi siłami, z własnych środków, zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb. Potrzeby te to potrzeby tak materialne, jak i niematerialne, przy czym potrzeby każdego człowieka kształtują się inaczej”.
Dodatkowo możliwość domagania się alimentów od dziecka uzależniona jest od jego:
- pełnoletności,
- posiadania stałego źródła utrzymania.
Trzeba również podkreślić, że nie bez znaczenia na ich zasądzenie pozostają zasady współżycia społecznego.
Marlena Słupińska-Strysik
Sprawa o pozbawienie władzy rodzicielskiej
Z jakiego powodu sąd może orzec pozbawienie praw rodzicielskich? Zgodnie z art. 111 § 1 KRO do przesłanek tych zalicza się:
- trwałe przeszkody np. odbywanie wieloletniej kary pozbawienia wolności, wyjazd z kraju na długi czas lub na stałe przy jednoczesnym braku kontaktu z dzieckiem;
- nadużywanie władzy rodzicielskiej np. przemoc fizyczna lub psychiczna wobec dziecka, zmuszanie do pracy;
- rażące zaniedbywanie obowiązków względem dziecka np. niepłacenie alimentów, zaniechanie wykonywania podstawowych obowiązków związanych z opieką lub edukacją i rozwojem dziecka.
Pozbawienie praw rodzicielskich a alimenty – Adwokat Poznań
Pozbawienie władzy rodzicielskiej nie zwalnia z obowiązku płacenia alimentów – rodzic nadal musi zapewniać dziecku środki na utrzymanie i wychowanie.
Każda sytuacja może jednak wymagać indywidualnej analizy prawnej. Jeśli masz wątpliwości lub potrzebujesz wsparcia profesjonalnego prawnika, skorzystaj z pomocy doświadczonego adwokata od alimentów.
Źródło:
- https://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/OrzeczeniaHTML/ii%20uskp%2089-21.docx.html
- https://arslege.pl/pozbawienie-wladzy-rodzicielskiej/k2/a541/
- https://sip.lex.pl/#/jurisprudence/521945910
Adwokat w Poznaniu. Specjalistka od spraw rodzinnych i spadkowych. Posiada bogatą praktykę w sprawach o rozwód, podział majątku, kontakty z dziećmi, władzę rodzicielską i opiekę nad dziećmi. Specjalizuje się zwłaszcza w trudnych rozwodach – gdy w grę wchodzi podział majątku firmowego, walka o winę lub o dzieci.
Ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a także podyplomowe studia z zakresu rachunkowości na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Następnie ukończyła aplikację radcowską i zdała egzamin radcowski. Wykonywała zawód radcy
prawnego. Obecnie wykonuje zawód adwokata. Prowadzi praktykę adwokacką w Poznaniu, Wolsztynie oraz w Świeciu. W trudnych sprawach o rozwód oraz o podział majątku wspólnego reprezentuje klientów w całej Polsce.
Autorka licznych publikacji z zakresu prawa rodzinnego i cywilnego.
Prawnik w Poznaniu, aplikant radcowski przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Poznaniu. Specjalistka od spraw rodzinnych – zwłaszcza spraw o alimenty, kontakty z dziećmi i władzę rodzicielską.
Absolwentka prawa na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Studia kończone obroną pracy magisterskiej pt. „Sytuacja zwierząt w prawie cywilnym ze szczególnym uwzględnieniem rękojmi przy sprzedaży”. Dzięki temu połączyła jedną z jej ulubionych dziedzin prawa - czyli prawa cywilnego z kynologią.
Doświadczenie zawodowe zdobywała już w czasie studiów, pracując w kancelariach adwokackich i radcowskich, a także w Urzędzie Skarbowym Poznań - Winogrady, dzięki czemu poza zagadnieniami prawnymi posiada praktyczną znajomość prawa podatkowego.
Prywatnie wielka miłośniczka psów i szeroko pojętej kynologii, uwielbia także koreańskie filmy i seriale.
