Uchylanie się od obowiązku płacenia zasądzonych przez sąd alimentów w Polsce stanowi bardzo częstą praktykę. Oczywiście nie zawsze brak płatności alimentów wynika z winy rodzica zobowiązanego do ich płatności. Czy jednak takie zaległe alimenty mogą się przedawnić? Odpowiedź brzmi – tak! Alimenty mogą ulec przedawnieniu! A czy jest możliwe domaganie się przed sądem alimentów wstecz? Tak – ale jedynie w wyjątkowych sytuacjach.
Przedawnienie roszczeń alimentacyjnych
To, po ilu latach przedawnią się roszczenia dzieci o alimenty zależy od tego, czy rodzić posiada pełną władzę rodzicielską. Opiszę to dokładnie na 2 przykładach.
Jeśli chcesz wyliczyć wysokość alimentów możesz skorzystać z pomocy naszego kalkulatora!
1. Rodzic posiada pełną władzę rodzicielską lub jego władza została ograniczona
Kwestia przedawnienia roszczeń do świadczeń alimentacyjnych została uregulowana w art. 137 § 1 KRO:
„Roszczenia o świadczenia alimentacyjne przedawniają się z upływem lat trzech.”
Od powyższej ogólnej zasady istnieje jednak wyjątek określony w art. 121 KC:
„Bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu:
- co do roszczeń, które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom – przez czas trwania władzy rodzicielskiej.”
Powyższe oznacza, że termin biegu przedawnienia biegnie jedynie w przypadku, gdy rodzic zobowiązany do płacenia alimentów jest pozbawiony władzy rodzicielskiej!
W przypadku, gdy rodzic zobowiązany ma pełną władzę rodzicielską lub ograniczoną, termin przedawnienia alimentów na dziecko nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu. Wówczas można domagać się alimentów za okres dłuższy niż 3 lata. Bieg przedawnienia w takim przypadku rozpocznie się od momentu osiągnięcia przez dziecko pełnoletniości.
💡 Przykład:
Joanna miała 12 lat, gdy jej mama wystąpiła do sądu z pozwem o alimenty na córkę. Sąd zasądził od ojca Joanny kwotę 1.000 zł tytułem alimentów. Ojciec Joanny nie płacił alimentów. Jej mama nie dochodziła od ojca Joanny alimentów, gdyż nie chciała mieć nic wspólnego z ojcem córki. Ojciec Joanny ma pełną władzę rodzicielską. Joanna w wieku 20 lat zainteresowała się sprawą i wystąpiła do komornika z wnioskiem o egzekucję alimentów od ojca. Swoim wnioskiem objęła cały okres za który przysługiwały jej alimenty, czyli od momentu zasądzenia alimentów przez sąd, gdy miała 12 lat.
W takim przypadku Joanna mogła dochodzić świadczeń alimentacyjnych za okres od ukończenia 12 roku życia. Bieg terminu przedawnienia rozpoczął się dopiero w momencie, gdy ukończyła 18 lat. Zatem w wieku 20 lat nie upłynął jeszcze 3 letni okres przedawnienia alimentów.
Zobacz także: O co sąd pyta w sprawie o alimenty?
Marlena Słupińska-Strysik
2. Rodzic został pozbawiony władzy rodzicielskiej
W przypadku, gdy rodzic od którego mają być dochodzone alimenty jest pozbawiony władzy rodzicielskiej sytuacja wygląda nieco inaczej. W tym przypadku dochodzenie alimentów jest możliwe jedynie za wskazane 3 lata wstecz. Bieg terminu przedawnienia do domagania się zapłaty alimentów przez dziecko również rozpoczyna się po uzyskaniu przez nie pełnoletności.
💡 Przykład:
Joanna ma 23 lata, jej ojciec od 8 lat nie wywiązuje się ze swojego obowiązku alimentacyjnego. Sąd poza zasądzeniem alimentów pozbawił ojca Joanny władzy rodzicielskiej. Do tej pory ani jej matka, ani ona nie interesowały się tą sprawą. Teraz jednak Joanna zdecydowała się podjąć kroki wobec ojca. Wystąpiła do komornika o alimenty i swoim wnioskiem objęła zaległe 6 lat i alimenty bieżące, gdyż cały czas jest na utrzymaniu matki, bo się uczy.
W takim przypadku roszczenie Joanny o alimenty za okres powyżej 3 lat wstecz będzie niezasadne. Wynika to z tego, że ojciec został pozbawiony władzy rodzicielskiej.
Czy jest możliwe orzeczenie przez sąd alimentów wstecz?
Według sądów domaganie się zasądzenia alimentów wstecz jest możliwe jedynie w wyjątkowych sytuacjach. Alimenty mają bowiem służyć zaspokajaniu bieżących potrzeb materialnych dziecka. Dlatego też domaganie się zasądzenia przez sąd alimentów również za czas sprzed wytoczenia powództwa może nastąpić jedynie, gdy:
- z tego okresu pozostały niezaspokojone potrzeby uprawnionego,
- za ten okres istnieją zobowiązania, które zostały zaciągnięte celem zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego.
W praktyce najłatwiej uzasadnić wsteczne alimenty tym, że zostały zaciągnięte kredyty lub pożyczki, które jeszcze nie zostały spłacone.
💡 Przykład:
Pani Joanna zaciągnęła kredyt studencki. Jak na razie nie spłaciła żadnej raty. Może domagać się od ojca alimentów wstecz w zakresie, w jakim powinien on partycypować w spłacie kredytu.
Zobacz także: Jak uzyskać alimenty – poradnik krok po kroku
Kiedy następuje przedawnienie alimentów – podsumowanie
Jak widzisz istnieje możliwość dochodzenia za pomocą komornika zaległych alimentów. Oczywiście nie bezterminowo. Alimenty również ulegają przedawnieniu, a bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od momentu uzyskania pełnoletności przez dziecko. Istotne znaczenie dla możliwości dochodzenia za pośrednictwem komornika zasądzonych alimentów ma władza rodzicielska. Dokładniej czy rodzic zobowiązany posiada pełną lub ograniczoną władze rodzicielską czy też został jej pozbawiony.
Adwokat w Poznaniu. Specjalistka od spraw rodzinnych i spadkowych. Posiada bogatą praktykę w sprawach o rozwód, podział majątku, kontakty z dziećmi, władzę rodzicielską i opiekę nad dziećmi. Specjalizuje się zwłaszcza w trudnych rozwodach – gdy w grę wchodzi podział majątku firmowego, walka o winę lub o dzieci.
Ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a także podyplomowe studia z zakresu rachunkowości na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Następnie ukończyła aplikację radcowską i zdała egzamin radcowski. Wykonywała zawód radcy
prawnego. Obecnie wykonuje zawód adwokata. Prowadzi praktykę adwokacką w Poznaniu, Wolsztynie oraz w Świeciu. W trudnych sprawach o rozwód oraz o podział majątku wspólnego reprezentuje klientów w całej Polsce.
Autorka licznych publikacji z zakresu prawa rodzinnego i cywilnego.
Prawnik w Poznaniu, aplikant radcowski przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Poznaniu. Specjalistka od spraw rodzinnych – zwłaszcza spraw o alimenty, kontakty z dziećmi i władzę rodzicielską.
Absolwentka prawa na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Studia kończone obroną pracy magisterskiej pt. „Sytuacja zwierząt w prawie cywilnym ze szczególnym uwzględnieniem rękojmi przy sprzedaży”. Dzięki temu połączyła jedną z jej ulubionych dziedzin prawa - czyli prawa cywilnego z kynologią.
Doświadczenie zawodowe zdobywała już w czasie studiów, pracując w kancelariach adwokackich i radcowskich, a także w Urzędzie Skarbowym Poznań - Winogrady, dzięki czemu poza zagadnieniami prawnymi posiada praktyczną znajomość prawa podatkowego.
Prywatnie wielka miłośniczka psów i szeroko pojętej kynologii, uwielbia także koreańskie filmy i seriale.
