Sprawy alimentacyjne i dotyczące kontaktów z dziećmi wzbudzają zazwyczaj bardzo silne emocje. Najczęściej w takich sprawach rodzicem płacącym alimenty jest ojciec, a dziecko na co dzień zamieszkuje z matką. Możesz zastanawiać się czy jako płacący alimenty ojciec masz jakieś prawa, odpowiedź brzmi – tak! Możesz między innymi żądać obniżenia alimentów, masz też prawo do kontaktów z dziećmi. Zapraszam do przeczytania wpisu „Prawa ojca płacącego alimenty na dziecko”.
Szukasz adwokata? Jestem adwokatem z Poznania – specjalistą od alimentów. Zapraszam do współpracy.
Czym są alimenty na dziecko?
Obowiązek alimentacyjny rodziców względem dzieci, które nie są w stanie utrzymać się samodzielnie wynika wprost z przepisów Kodeksu Rodzinnego i opiekuńczego, a dokładniej z art. 133 § 1 KRO:
„Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.”
Natomiast to, w jakiej wysokości w Twojej sprawie alimenty zostaną przez sąd zasądzone zależy od dwóch elementów:
- usprawiedliwionych potrzeb dziecka (takich jak wyżywienie, odzież i obuwie, kosmetyki, udział w kosztach mieszkania i innych podstawowych potrzeb życiowych),
- możliwości majątkowych i zarobkowych rodzica zobowiązanego,
UWAGA! Sąd bierze w tym przypadku pod uwagę możliwości zarówno obecne jak i potencjalne! Dlatego jeśli sąd uzna, że nie wykorzystujesz w pełni swoich możliwości to może zasądzić wyższe alimenty niż byś się tego spodziewał przy swoich obecnych zarobkach!
Jakie prawa ma ojciec płacący alimenty?
Alimentacja dziecka, które nie jest się w stanie samodzielnie utrzymać to Twój obowiązek jako rodzica. Czy to jednak oznacza, że skoro płacisz alimenty to ciążą na Tobie jedynie same obowiązki? Oczywiście, że nie! Jako rodzi płacący alimenty posiadasz również uprawnienia, które mogą w zdecydowany sposób wpłynąć na wysokość płaconych matce dziecka alimentów!
Zobacz także: O co pyta sąd na rozprawie o alimenty?
1. Prawo do żądania obniżenia wysokości alimentów:
Życie pisze różne scenariusze. Może zdarzyć się sytuacja, że zasądzona przez sąd kwota alimentów stanie się dla Ciebie w wyniku nieprzewidzianych zdarzeń zbyt wysoka. Również usprawiedliwione potrzeby uprawnionego mogą ulec zmniejszeniu. W takich wypadkach przysługuje Tobie prawo do wystąpienia z żądaniem obniżenia alimentów do sądu.
Jak stwierdził w swoim orzeczeniu Sąd Rejonowy w Kielcach z dnia 22.03.2021, sygn. akt III RC 304/20:
„Obniżenie alimentów może nastąpić wówczas gdy istotnemu zmniejszeniu uległy usprawiedliwione potrzeby uprawnionego do alimentacji albo istotnie obniżyły się możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego.”
Poniżej przedstawię Ci sytuacje, które uzasadniają złożenie pozwu o obniżenie alimentów.
Zmniejszenie lub utratę dochodów jako przesłanka obniżenia alimentów:
Jeżeli płacisz alimenty, a na skutek zdarzeń na które nie masz wpływu (inflacja, kryzys, spadek zleceń) Twój pracodawca obniżył Twoje wynagrodzenie lub straciłeś pracę to uzasadnia to złożenie pozwu o obniżenie alimentów.
Pamiętaj! Nie działaj pochopnie – jeżeli dopiero co straciłeś pracę to nie składaj od razu pozwu o obniżenie alimentów. W takim przypadku sąd może dojść do wniosku, że przecież za jakiś czas możesz znaleźć nowa pracę. Inaczej wygląda sytuacja, gdy nie możesz znaleźć pracy przez dłuższy czas.
Przykład:
Jan Kowalski pracuje jako księgowy, posiada dwójkę dzieci z poprzedniego małżeństwa Jarka i Zosię. Do tej pory płacił na każde dziecko 1.000 zł alimentów, czyli łącznie 2.000 zł miesięcznie. Zarobki Jana do tej pory wynosiły około 7.000 zł miesięcznie. Niestety pracodawca Jana Kowalskiego popadł w długi, a żeby ratować firmę musiał na bliżej nieokreślony czas zmniejszyć wynagrodzenia. Jan zarabia teraz około 4.500 zł miesięcznie.
Zobacz także: Opieka naprzemienna a alimenty
Utrata majątku przez rodzica jako przesłanka obniżenia alimentów:
Jeżeli w następstwie niezawinionego działania utraciłeś część lub całość majątku (np. w wyniku pożaru) to masz prawo domagać się obniżenia alimentów. Stan Twojego majątku jest brany pod uwagę przez sąd przy ustalaniu wysokości alimentów. Dlatego jeżeli dojdzie w tym zakresie do niezawinionej zmiany to masz prawo złożyć pozew o obniżenie alimentów.
Przykład:
Oskar Nowak jest ojcem trójki dzieci na które ma zasądzone alimenty. Ojciec dzieci pracuje jako ślusarz i zarabia 4.000 zł miesięcznie, ale odziedziczył po zmarłej babci spory majątek ziemski. Sąd rozpoznając sprawę Oskara Nowaka wziął to pod uwagę i zasądził na dzieci łącznie 2.000 zł alimentów. Oskar Nowak sprzedał kilka ruchomości żeby móc realizować co miesiąc swój obowiązek alimentacyjny, w planach miał dalszą sprzedaż ruchomości i nieruchomości. Niestety w wyniku burzy doszło do pożaru w majątku Oskara przez co stracił on sporą część wartościowych rzeczy, a budynki strawił ogień.
Pogorszenie stanu zdrowia jako przesłanka obniżenia alimentów:
Pogorszenie stanu zdrowia stanowi najlepszy argument do obniżenia alimentów. Jeżeli na skutek wypadku lub poważnej choroby utraciłeś swoje możliwości zarobkowe lub uległy one zmniejszeniu to jest to podstawa do obniżenia wysokości alimentów na dziecko!
Przykład:
Zbigniew Kowal jest z wykształcenia mechanikiem, zwykle osiągał miesięcznie dochody w wysokości około 10.000 zł miesięcznie. Zbigniew ma dwójkę dzieci na które płacił do tej pory łącznie 3.000 zł alimentów. Niestety miesiąc temu Zbigniew miał wypadek samochodowy w następstwie którego musi przejść szereg operacji, aby wrócić do pełnej sprawności i przez pewien czas nie będzie mógł wykonywać swojej pracy.
Zmniejszenie potrzeb uprawnionego do alimentów jako przesłanka obniżenia alimentów:
Nie zawsze jest tak, że potrzeby małoletniego dziecka muszą wzrosnąć. Zdarzyć się również może sytuacja, że ulegną zmniejszeniu wydatki czynione na potrzeby dziecka. Stanowi to podstawę do obniżenia alimentów.
Przykład:
Anna Kowalska i Dariusz Nowak są rodzicami 10-letniej Magdy, która w wieku 6 lat miała bardzo poważny wypadek. W następstwie wypadku konieczna była kosztowna rehabilitacja. Rodzice dziewczynki rozstali się, a Dariusz płacił alimenty ustalone przez sąd, który przy ustalaniu ich wysokości wziął pod uwagę niepełnosprawność dziecka. Długotrwała rehabilitacja przyniosła bardzo dobre efekty i dziewczynka odzyskała sprawność na tyle, że nie musi już uczęszczać na rehabilitację, a więc zmniejszą się jej koszty miesięcznego utrzymania.
Narodziny dziecka z nowego związku jako przesłanka obniżenia alimentów :
Narodziny kolejnego dziecka mogą doprowadzić do istotnej zmiany twojej sytuacji finansowej. Jak wiadomo, małe dzieci generują dość duże koszty. Jeżeli więc płacisz alimenty na dziecko, a w międzyczasie ponownie zostaniesz ojcem – możesz złożyć wniosek o obniżenie alimentów.
UWAGA! Musisz pamiętać, że narodziny kolejnego dziecka nie zwalniają Cię z obowiązku alimentacyjnego względem starszego dziecka! Możesz jedynie domagać się ich obniżenia.
Pamiętaj! Aby obniżyć wysokość alimentów na dziecko musisz złożyć pozew do sądu. Dołącz do pozwu odpowiednie dowody, które będą uzasadniać Twoje stanowisko zawarte w pozwie. Sąd rozpatrzy Twoje żądanie i w przypadku wystąpienia wyżej wymienionych przesłanek może obniżyć zasądzone wcześniej alimenty!
Złożenie pozwu o obniżenie alimentów daje Ci możliwość zapoznania się z dokładnymi wydatkami na dziecko. Wówczas matka dziecka będzie musiała sporządzić i przedstawić sądowi spis kosztów utrzymania dziecka.
Marlena Słupińska-Strysik
2. Prawo do żądania uchylenia zasądzonych alimentów przez sąd
Wiedz, że nie możesz samodzielnie podjąć decyzji o tym, że od teraz przestajesz płacić alimenty. Decyzję w tym zakresie podejmuje sąd po rozpatrzeniu sprawy o uchylenie obowiązku alimentacyjnego. Konieczne jest w tym celu złożenie pozwu do sądu. Podstawę Twojego prawa do domagania się uchylenia alimentów znajdziesz w przepisach Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, a dokładniej w:
- 133 § 3 KRO:
„Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.”
„Zobowiązany może uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionego, jeżeli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Nie dotyczy to obowiązku rodziców względem ich małoletniego dziecka.”
W tym zakresie wypowiedział się w swoim orzeczeniu z dnia 30.10.2019 r. Sąd Rejonowy w Grudziądzu, sygn. akt: III RC 238/19:
„Należy wskazać, iż obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka nie jest ograniczony żadnym terminem, w szczególności dojściem alimentowanego do pełnoletności. Nie jest też związany stopniem wykształcenia, w tym sensie, że uprawniony nie traci prawa do alimentowania z chwilą uzyskania określonego podstawowego lub średniego wykształcenia. Jedyną okolicznością, od której uzależnione jest trwanie bądź ustanie tegoż obowiązku jest możliwość samodzielnego utrzymania się dziecka.
Jeśli chodzi o dzieci, które osiągnęły pełnoletność należy brać pod uwagę to, czy dokładają starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się, czy wykazują chęć dalszej nauki oraz czy osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie nauki.”
Masz więc prawo domagać się uchylenia obowiązku alimentacyjnego wtedy, gdy:
- realizacja obowiązku alimentacyjnego wiąże się z nadmiernym dla Ciebie uszczerbkiem,
UWAGA! Nadmierny uszczerbek oznacza sytuację w której w sposób niezawiniony popadłeś w niedostatek. Niedostatek z kolei to sytuacja w której po opłaceniu zasądzonych alimentów nie masz środków finansowych na pokrycie własnych podstawowych potrzeb życiowych.
Przykład:
Konrad Nowak jest ojcem Krystiana, z jego matką jest już kilka lat po rozwodzie. Konrad płaci na syna alimenty w wysokości łącznie 1.500 zł miesięcznie. Niestety Konrad uległ wypadkowi komunikacyjnemu w wyniku którego stał się częściowo sparaliżowany i jeździ na wózku, brak jest dla niego szansy na powrót do sprawności. Od tamtej pory nie pracuje zawodowo i utrzymuje się z renty. Ta sytuacja powoduje, że po opłaceniu alimentów Konrad nie będzie miał pieniędzy na swoje utrzymanie.
W takim przypadku Konrad może wystąpić z pozwem o uchylenie alimentów.
- Twoje pełnoletnie dziecko nie czyni żadnych starań o samodzielne utrzymanie
UWAGA! Jest to najczęstszy powód żądania uchylenia obowiązku alimentacyjnego. W praktyce chodzi tutaj o sytuację, gdy Twoje dziecko może już zarabiać na siebie i byłoby w stanie się samodzielnie utrzymać jednak tego nie czyni.
Przykład:
Jacek Nowak ma pełnoletnią córkę Alinę na którą płaci alimenty w wysokości 900 zł miesięcznie. Alina skończyła szkołę zawodową i nie kontynuuje już nauki. Mieszka z matką, a całe dnie spędza albo zajmując się sobą albo imprezując. Alina nie pracuje, podejmowała kilka razy zatrudnienie, ale dochodziła do wniosku, że nie chce jej się chodzić do pracy i dana praca jej się nie podoba.
Powyższy przykład uzasadnia podjęcie kroków celem uchylenia obowiązku alimentacyjnego.
- zasądzone alimenty są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego
UWAGA! Ta przesłanka zostaje spełniona w momencie, gdy pełnoletnie dziecko zachowuje się wobec Ciebie w sposób karygodny lub swoim postępowaniem narusza Twoje dobra osobiste. Przesłanka ta spełniona jest także wtedy, gdy dziecko w następstwie swojego postępowania popadło w niedostatek lub wywołało umyślnie sytuację, która prowadzi do żądania alimentów.
Przykład:
Kacper Kowalski płaci alimenty na swoją pełnoletnią córkę Kamilę. Kamila nie szanuje ojca i rozpowiada na jego temat bardzo nieprzyjemne rzeczy. Ostatnio stwierdziła, że jej ojciec włamał się do jej i jej matki domu i je okradł. W następstwie tych plotek Kacper Kowalski jest wytykany przez lokalną społeczność, a jego firma zaczęła otrzymywać coraz mniej zleceń.
W takim przypadku ojciec może wnieść do sądu pozew o uchylenie alimentów, ponieważ córka swoim postępowaniem okazuje brak szacunku i narusza dobra osobiste własnego ojca.
Prawa ojca płacącego alimenty – podsumowanie
Jak widzisz płacenie alimentów na dziecko nie powoduje powstania jedynie samych obowiązków. Jako płacący alimenty ojciec masz również swoje prawa. Dlatego jeśli w Twojej sprawie występuje któraś z powyższych przesłanek – złóż pozew do sądu i zawalcz o obniżenie lub uchylenie alimentów!
Dziękuję za przeczytanie artykułu „Prawa ojca płacącego alimenty na dziecko”.
Źródła:
https://orzeczenia.kielce.sr.gov.pl/content/$N/152005150001512_III_RC_000304_2020_Uz_2021-03-22_002
https://orzeczenia.grudziadz.sr.gov.pl/content/$N/151025150001512_III_RC_000238_2019_Uz_2019-10-30_001
Adwokat w Poznaniu. Specjalistka od spraw rodzinnych i spadkowych. Posiada bogatą praktykę w sprawach o rozwód, podział majątku, kontakty z dziećmi, władzę rodzicielską i opiekę nad dziećmi. Specjalizuje się zwłaszcza w trudnych rozwodach – gdy w grę wchodzi podział majątku firmowego, walka o winę lub o dzieci.
Ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a także podyplomowe studia z zakresu rachunkowości na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. Następnie ukończyła aplikację radcowską i zdała egzamin radcowski. Wykonywała zawód radcy
prawnego. Obecnie wykonuje zawód adwokata. Prowadzi praktykę adwokacką w Poznaniu, Wolsztynie oraz w Świeciu. W trudnych sprawach o rozwód oraz o podział majątku wspólnego reprezentuje klientów w całej Polsce.
Autorka licznych publikacji z zakresu prawa rodzinnego i cywilnego.
Prawnik w Poznaniu, aplikant radcowski przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Poznaniu. Specjalistka od spraw rodzinnych – zwłaszcza spraw o alimenty, kontakty z dziećmi i władzę rodzicielską.
Absolwentka prawa na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Studia kończone obroną pracy magisterskiej pt. „Sytuacja zwierząt w prawie cywilnym ze szczególnym uwzględnieniem rękojmi przy sprzedaży”. Dzięki temu połączyła jedną z jej ulubionych dziedzin prawa - czyli prawa cywilnego z kynologią.
Doświadczenie zawodowe zdobywała już w czasie studiów, pracując w kancelariach adwokackich i radcowskich, a także w Urzędzie Skarbowym Poznań - Winogrady, dzięki czemu poza zagadnieniami prawnymi posiada praktyczną znajomość prawa podatkowego.
Prywatnie wielka miłośniczka psów i szeroko pojętej kynologii, uwielbia także koreańskie filmy i seriale.
